Yalan Haberlerin Yaygınlaşmasında “Sosyal Dışlanmışlık” Faktörü Etkin Bir Rol Oynuyor

İSTANBULYEREL (IY) Kritik İletişim Çalışmaları dergisinde yayınlanan bir araştırma, toplum tarafından dışlanan bireylerin, yalan veya sahte haberlerin yayılmasında etkin bir rol oynayabileceğini ortaya koymaktadır. “Yalan Haberlerin Yaygınlaşmasında Sosyal Dışlanmışlık Faktörü Analizi” başlıklı bu araştırmada, bireylerin farklı tutum ve davranışlarından dolayı toplumları tarafından dışlanmasının iki farklı sonucu olabileceği belirtilmektedir: Ya bireyler, toplumsal normlara uyum sağlamak için davranışlarını ve düşüncelerini değiştirmeye çalışmakta, ya da kendi doğrularını destekleyecek kişi ve gruplar aramaya başlamaktadır.

Arkadaş gruplarında mesajlar doğruluğu teyit edilmeden paylaşılıyor

Bu kişi ve grupları aramanın en çok tercih edilen yolu ise sosyal medyaya yönelmektir. Sosyal medyada kendisine benzer düşüncelere sahip gruplar bulan birey, bu gruplardan aldığı onayla kendi doğrularına dair özgüven kazanmaktadır. Bu özgüvenle, internette rastladığı ve kendi düşüncelerine yakın bulduğu kişi ve grupların mesajlarını, bu bilgilerin doğruluğunu teyit etmeden kendi arkadaş çevresi ve yakınlarıyla paylaşmaktadır. İşte sorun bu noktada başlamaktadır.

Doğruluğu teyit edilmeden paylaşılan bu mesajların bazıları doğru bilgiler içeriyor olsa da, bir kısmı yanlış veya sahte bilgiler içermektedir. Bu durum, yanlış bilgilerin internet üzerinde yayılmasına aracılık edilmesine neden olmaktadır.

Yalan haber ve yanlış bilgi üretimi, tüketimi ve paylaşımı küresel bir sorun

Yalan haber ve yanlış bilgi üretimi, tüketimi ve paylaşımı sorunu, uzun bir geçmişe sahip olmasına rağmen internet ve iletişim teknolojilerinin gelişimiyle küresel bir sorun haline gelmiştir. Bu giderek büyüyen sorun, insanlığın geleceğini tehdit eden ciddi bir tehlikeye dönüşmektedir. Çeşitli bilimsel araştırmalarda, bu sorunun anlaşılmasına ve çözülmesine yönelik teoriler geliştirilmiş ve çözüm yolları önerilmiştir. Ancak, bu sorunun farklı faktörlerden kaynaklanması nedeniyle, her bir faktörün özel olarak ele alındığı çözüm odaklı çalışmaların yapılması gerektiği düşünülmektedir.

Mahalle dedikoduları günümüzde sosyal medyanın haber kaynağı

İnsanların sosyal medyada yalan haber üretme, tüketme ve paylaşma davranışı, bir mahallede yayılan bir dedikoduya benzer bir süreci takip etmektedir. Mahallede bir kişinin uydurduğu bir yalan bilgi ya da haber nasıl kısa sürede kulaktan kulağa yayılıyorsa, sosyal medyada paylaşılan içerikler de benzer bir şekilde hızla yayılmaktadır.

Sosyal medya kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte, her kullanıcı, çevresinde gelişen olaylar, arkadaşlarıyla yaptıkları etkinlikler ve günlük yaşamlarına dair bilgileri paylaşmaktadır. Bu paylaşımlar, farklı arkadaş grupları arasında tekrar tekrar paylaşılmakta ve kısa sürede dünyanın farklı coğrafyalarındaki kullanıcılara ulaşmaktadır.

İnternet teknolojisindeki gelişme yalan bilgi ve haberlerin yaygınlaşmasına yol açtı

Yalan ve sahte haberlerin yayılması, internet ve sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla küresel bir sorun haline gelmiştir. Bireylerin Sosyal dışlanmışlık duygusuna >kapılması, bu sürecin önemli bir tetikleyicisi olarak görülmektedir. Toplumdan dışlanan bireyler, düşünce ve davranışlarına onay bulmak amacıyla sosyal medyaya yönelmektedir. Kendilerine benzer düşüncelere sahip gruplar bulduklarında, bu bireyler doğruluklarını teyit etmeden bu grupların mesajlarını paylaşmaktadır.

Yanlış bilgi/haber paylaşımı, sosyal medyanın viral etkisiyle hızla yayılmakta ve uzak coğrafyalara ulaşmaktadır. Bu durum, toplumsal kutuplaşma, nefret söylemi, yanlış bilgilendirme gibi ciddi sonuçlara yol açabilmektedir. İnsanlar, sosyal medyadaki paylaşımlar aracılığıyla hem toplumsal yapıları hem de bireysel ilişkileri etkileyebilmektedir.

Bu sorunun çözülmesi için bireylerin medya okuryazarlığı seviyesinin artırılması ve sosyal medya platformlarının yanlış bilgiyi önlemek için algoritmalar geliştirmesi gerekmektedir. Ayrıca, sosyal dışlanmışlık gibi faktörlere odaklanan daha detaylı araştırmalar, bu sorunun çözümüne yönelik yeni perspektifler sunabilir.

İlgili Linkler

• Yalan Haberler ve Sosyal Medya Üzerine Araştırmalar
• Medya Okuryazarlığı ve Yanlış Bilgiyle Mücadele
• Sosyal Dışlanmışlık ve Psikolojik Etkiler Üzerine Çalışmalar
• Küresel Yanlış Bilgi Tehditleri Üzerine Raporlar
• Yalan Haber ve Toplumsal Etkiler Hakkında Akademik Makaleler