Sivas Teknokent’te Yapay Zeka Destekli Damar Yolu Açma Robotu Geliştirildi

Sivas Teknokent Araştırma Merkezi'nde, Sultan Uzun liderliğindeki bir ekip, yapay zeka destekli otomatik ve taşınabilir damar yolu açma robotu tasarlayarak sağlık teknolojilerinde önemli bir yeniliğe imza attı. Sağlık sektörü, teknolojinin hızla ilerlemesiyle birlikte, hasta bakımında ve acil durum müdahalelerinde insan hatalarını minimize eden ve verimliliği artıran çözümlere ihtiyaç duymaktadır.

Geliştirilen bu robot, insan kanındaki hemoglobinin kızılötesi ışınları emme özelliğinden faydalanarak damarları tespit ediyor. Kızılötesi kameralarla elde edilen görüntüler, mikro bilgisayarlara aktarılıyor ve yapay zeka tarafından analiz ediliyor. İşlenmiş damarlar tespit edildikten sonra robot, otonom sistemlerle otomatik olarak uygun intraketleri bularak damar yolunu açma işlemini gerçekleştiriyor. Bu robot, kemoterapi tedavisi gören hastalar, ağır yanık vakaları, hipotermi geçirenler ve obez bireyler için, özellikle deprem gibi acil durumlarda enkaz altında kalan yaralılara damar yolu açma konusunda büyük kolaylık sağlamaktadır.

Otomatik Damar Yolu Açma Süreci

Robotun çalışma prensibiyle ilgili bilgi veren Sultan Uzun, "Kanda bulunan hemoglobin, kızılötesi ışınları emme yeteneğine sahip bir elementtir. Bu özellik, damarların daha koyu görünmesini sağlar. Deney düzeneğimizde, mikro bilgisayarlar kullanarak damar görüntülerini alıyoruz. Kızılötesi LED'ler gönderip, bu ışınlar damardaki kan tarafından emilir ve damarlar belirginleşir. Elde edilen görüntüler, mikro bilgisayarlarımızda işlenerek tanımlanmış hale getiriliyor. İşlenmiş damarlar belirginleştirildikten sonra, yapay zeka tarafından eğitiliyor. Eğitim sonrası robotumuz otonom olarak çalışmaya başlıyor. Buradaki amacımız, damar yolunun herhangi bir insana ihtiyaç duymadan robot yardımıyla açılmasını sağlamaktır. Sağlık personeli, sadece bu işlemler için uygun kanülleri robotumuza tanıtarak, otomatik bir şekilde damar yolunu açılmasını sağlıyor," dedi.

Acil Durumlarda Sağlık Çalışanlarına Kolaylık Sağlayacak

Uzun, depremlerde enkaz altındaki hastalara müdahale etmenin zorluğuna dikkat çekerek, "Damar yolu açmak sağlık çalışanları için sıkça gerçekleştirdikleri bir işlem olmasına rağmen, bazı hastalarda bu işlem son derece zor olabiliyor. Bu durum, hem hasta hem de sağlık personeli açısından büyük bir sorun teşkil ediyor. Damar yolunun daha rahat ve ağrısız bir şekilde açılması için bu robot büyük bir ihtiyaç olarak öne çıkıyor. Daha önce benzer bir robotun yalnızca Amerika'da bir prototipini gördük, ancak o prototip üzerinde çalışmalar hala devam ediyor. Deprem anında, robotun sığabileceği alanlarda bu robotu kullanarak hastalara müdahale edebiliriz," şeklinde ifade etti.

Damar Çaplarındaki Zorluklar ve Robotun Kullanım Alanları

Belli hastalık durumlarında, ambulans içinde nöbet geçiren ve sürekli hareket eden hastalara damar yolu açmanın oldukça zor olduğunu belirten Uzun, "Enkaz altında kalan hastaların uzun süre kalmaları, damar yarıçaplarında daralmaya yol açabiliyor. Soğuk hava koşullarında ise hipotermi nedeniyle damar çapları daralıyor. Bu durumlarda sağlık çalışanlarının damar yolunu bulup hastaya müdahale etmeleri oldukça güçleşiyor. Geliştirdiğimiz robot, acil müdahalelerde ve hastanelerde hastalara müdahale gerektiren durumlarda kullanılabilir. Kemoterapi alan hastalar, ağır yanık vakaları, hipotermi ve obez hastalar için büyük kolaylık sağlayacaktır. Türkiye'de damar görüntüleme ile ilgili çeşitli çalışmalar yapılmasına rağmen, otonom olarak damar yolu açabilen bir robot çalışması bulunmamaktadır," diyerek vurguladı.